Ege ÇATALKAYA Pityalizm (siyalore)
Tükürüğün FAZLA salgılanması, pityalismus.
Salya normalde başlıca 4 çift olan salya bezlerinde üretilir. Bunlar; Parotis, Mandibular, Submandibular, Zygomatik salya bezleridir.
Salya bezleri hem sempatik hemde parasempatik sinirlerle uyarılırlar ve Parasempatik uyarım: Cr. V, VII, IX sinirlerle olur.Salivasyon dil ve ağzın diğer bölgelerinin hem tat hemde dokusal uyarımlarıyla stimüle edilebileciği gibi şartlı refleksler sonucu, beynin yüksek merkezlerinden kaynaklanan uyarıcılarla stimüle edilebilir (Pavlov’un Klasik Koşullanma Deneyi).
Kedi-Köpeklerde salyanın önemli bir enzim aktivitesi yoktur.
Salyanın fonksiyonu lokmanın farenks ve özafagus vasıtasıyla mide içine geçirilebilmesi için gıdaları ‘’yumşatmak’’ ve ‘’kayganlaştırmaktır’’.
Ayrıca: Oral mukozada salyanın buharlaşması, köpekelerde ‘’ısı kaybı’’ içinde önemlidir.
Sınıflandırılması;
- Dudakların ve Ağzın Yapısal Bozuklukları
- Ağız, Farenks ve Diğer GİS Morfolojik Bozuklukları
- Metabolik Bozukluklar
- İlaç ve Toksinler
- Nörolojik Bozukluklar
Dudakların ve Ağzın Yapısal Bozuklukları
https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Bernardyn_kr%C3%B3tkow%C5%82osy_g%C5%82owa_859.jpg - Büyük ırk köpeklerde predispozedir (Örneğin: Saint Bernard,Newfoundland köpek cinsleri…).
- Dudağın konjenital yarıkları (primer yarık damak ve sekonder yarık damak).
Ağız, Farenks ve Diğer GİS Morfolojik Bozuklukları
- Ağız ve farenksin travmatik, yangısal ve tümöral oluşumları pityalizma neden olur.
- Gastrointestinal sistem morfolojik bozuklukları, ağrı ve bulantıya neden olarak pityalizme yol açabilir.
Metabolik Bozukluklar
- Hepatik ensefalopati ve üremi gibi metabolik bozukluklar ile Kanda amonyak, üre ve diğer nitrojen artışı pityalizme neden olmaktadır.
- Ayrıca: Hipertermi, niasin eksikliği ve eklampsia gibi metabolik hastalıklarda da pityalizm bulgusu görülmüştür.
İlaç ve Toksinler
- Acı ve hoş olmayan tada sahip bitki ve kostik maddeler.
- Organik fosfor zehirlenmeleri… !
Pityalizme neden olan en yaygın toksin (OFİ).
- Apomorfin (Aynı zamanda Trigger zona’yı stimülasyonu ederek kusmaya neden olur.)
Nörolojik Bozukluklar
- En yaygın nörolojik hastalık KUDUZ’dur.
Ayrıca disfajide, yani YEMİ YUTAMADIĞI/YUTMA GÜÇLÜĞÜ bulunduğu hallerde görülen salya artışı (PSÖDOPİTYALİZM) ile karıştırılmamalıdır.
Ege ÇATALKAYA
