Kedi Ve Köpeklerde Derinin Muayenesi

Derinin muayenesi, deri hastalıklarının tanısında olduğu kadar; bazı iç hastalıkların tanısı için de gereklidir. Bu muayenede izlenecek yol;

• Anamnez
• Fiziksel muayene Ve diagnostik testlerin uygulanması şeklindedir.

ANAMNEZ

Anamnez,dermatolojik muayenenin muhtemelen en önemli kısmını oluşturur.

Anamnez sırasında;

• Hayvanın türü,yaşı,ırkı,cinsiyeti ve kısırlaştırılıp kısırlaştırılmadığı sorulmalı
• Kaşıntının olup olmadığı; var ise lezyonların yeri ve problemin seyri öğrenilmeli
• Semptomun sürekli mi yoksa aralıklı mı olduğu; mevsimsel ise hangi dönemlerde gözlendiği öğrenilmeli
• Hayvanın beslenme şekli hakkında bilgi alınmalı
• Barındırıldığı yer ve egzersiz alanı öğrenilmeli,başka hayvanlarla temas edip etmediği sorulmalı
• Başka hastalığının olup olmadığı sorulmalı
• Daha önce farklı bir hekim tarafından tedavi edildiyse hangi testlerin yapıldığı,nasıl bir tedavi uygulandığı ve en son hangi ilacın kullanıldığı öğrenilmelidir.

2-Derinin elastikiyeti:

• Derinin elastikiyet kontrolü, hayvanın boyun, sırt ve kostalar üzerinde deriye bir kıvrım yapılarak uygulanır.
• Normal durumlarda kıvrım yapılıp bırakıldıktan sonra deri hemen eski halini alıp kıvrım kaybolur.
• Derinin elastikiyetinin azaldığı, çekilip bırakılan deri kıvrımının bir süre daha kıvrımlı halde kalmasından anlaşılır.Kıvrımın düzelmesi için geçen sürenin uzunluğu, elastikiyetin azalmasıyla orantılıdır. Deri elastikiyetinin tamamen kaybolması durumunda deriye küçük bir kıvrım yapmak dahi olanaksızdır.

3-Derinin Rengi:

• Yüksek proteinli yemlerle beslenenlerde, distemper,vesiküler ve pustüler exhantem gibi hastalıklarda deride lokal olarak renk değişikliği meydana gelir.
• Açık renkli hayvanlarda derinin pigmentsiz kısımlarında oluşan renk değişiklikleri, genel ve lokal özellikte olabilir.Bunlar; albinismus, vitiligo, hiperemi, ikterus ve siyanoz gibi renk değişiklikleridir.

4-Derinin sıcaklığı:

• Derinin sıcaklığı, kulak uçlarından, burun ucu, boyun, sırt, bel ve ayaklardan kontrol edilir.
• Bu kontrol, beden sıcaklığı ve deri üzerindeki lokal yangı odaklarının varlığı hakkında bilgi verir.
• Ateşli hastalıklarda beden sıcaklığı da artar, lokal deri yangılarında, deri sıcaklığı diğer bölgelerden fazladır.
• Deride soğuma; deri nekrozunda, kollaps ve komada gözlenir.

DERİ LEZYONLARI

Primer Deri Lezyonları:

1-Makül:

• Derinin kılsız bölgelerinde ve mukozalarda yer yer renk değişikliği şeklinde meydana gelen;çevresi sınırlı,çapı 1 cm’den küçük oluşumlardır.
• Renkteki değişiklik pigment fazlalığı veya azlığı, eritem ya da hemoraji sonucu gelişebilir.

2-Ben (Patch):

• Macule ile aynı ama çapları 1 cm’yi aşan oluşumlardır.

3.Papül:

• Deri yüzeyinde çapı 1 cm’den küçük, sert şişkinlikler şeklinde oluşan lezyonlardır.
• Kedi ve köpeklerde pire alerjileri ve köpeklerde pyoderma’da gözlenir.

4.Plak:

• Deride oluşan geniş ve düz kabarıklıklardır.
• Bazı olgularda papullerin birleşmesiyle meydana gelirler.
• En sık gözlenen şekli; alerjik deri problemi olan kedilerdeki eozinofilik plak’lardır.Pyoderma’da da rastlanır.

5.Nodül:

• Derinin derin katmanlarına kadar yayılan çapı 1 cm.den büyük sert kabarıklıklardır.
• Neoplazilerde, özellikle kronik granülomatöz yangılarda ve daha nadir olarak doku displazileri veya hiperplazilerinde gözlenir.

6.Tümör

• Deri yapılarını içeren büyük kitlelerdir.

7.Püstül:

• Epidermisin, irin içeren, sınırları belirgin kabarıklıklarıdır.
• Köpeklerde püstüler lezyonların en önemli nedeni Staph.intermedius enfeksiyonlarıdır. Püstüller, enfeksiyöz kaynaklı olmayan immun orijinli hastalıklarda da gözlenebilir. Buna en iyi örnek; Pemphigus foliaceus’tur.

8.Vezikül:

• Epidermiste oluşan, çapı 1 cm.den küçük, içi seröz sıvı veya lenf sıvısı dolu, üst yüzeyleri düz ve ince kesecik şeklindeki şişkinliklerdir.
• Viral enfeksiyonlarda, otoimmun hastalıklarda ve kimyasallarla temas sonucu oluşabilirler.

9.Bulla:

• Veziküle benzerler ancak çapları 1 cm.den büyüktür.

Sekonder Deri Lezyonları:

1.Kepek (Scale):

• Deri epitelinin dökülerek kıllar üzerine yapışmasıyla oluşan görüntülerdir.
• Ektoparaziter hastalıklarda, bakteriyel enfeksiyonlarda, dermatofitoziste ve alerjilerde gözlenir.

2.Komedon:

• Kıl follikülünün genişlemesi ve keratinöz debris ile tıkanması sonucu oluşur. Hiperadrenokortisizm’de ve foliküler hastalıklarda (özellikle demodikozis) görülür

3.Krut:

• Deri yüzeyinde serum, kan veya irin içeren eksudatın kurumasıyla oluşan görüntüdür.
• Genellikle canine pyoderma, pemphigus foliaceus sonucu veya erezyon ve ülserlerden sonra gözlenir.

4.Erozyon:

Derinin epidermis tabakasının sıyrılması ile oluşan lezyonlardır.•Travmalar ve bazı immun hastalıklarda oluşur.

5.Ülser:

• Epidermisin, bazal membrana kadar inen lezyonlarıdır.
• Veziküler ve bulloz lezyonlar genellikle erezyon ve ülser oluşumuyla sonuçlanır.
• Ülserler, squomous hücre karsinomu sırasında da oluşabilir.

6.Epidermal kolaret:

• Stratum korneum’un sirküler soyulmasıdır.
•  Veziküler veya püstüler lezyonlardan sonra oluşurlar. Bu yüzden canine pyodermada sık görülen bir lezyondur.

7.Skar:

• Hasar sonrası kollajen lif yapısının yeniden oluşmasıdır. Fibröz, alopesik ve sıklıkla hipopigmentlidir.

8.Kist:

• Epitelial kapsülden oluşan boşluklardır.

9.Ekskoriasyon (sıyrık):

• Derinin derin katmanlarına kadar ilerlemiş erezyonlardır.
• Orta dereceli veya şiddetli pruritus sonucu ve travmalardan sonra genellikle ekskoriasyon oluşumu gözlenir.

10.Fissür:

• Epidermisten dermise kadar yayılan linear yarıklardır.
• Derinin elastikiyetini kaybetmesi sonucu oluşur.

11.Hiperpigmentasyon ve hipopigmentasyon:

• Hiperpigmentasyon, pigment bozuklukları ve endokrin hastalıklarda gözlenebilirken; hipopigmentasyon, lupus erythematosus gibi otoimmun hastalıklarda ve travmatik,neoplastik veya yangısal olarak da oluşabilir.

12.Likenifikasyon:

• Derinin kalınlaşması ve deri çizgilerinin belirginleşmesidir.•Herhangi bir kronik dermatitis sonucu şekillenebilir.

DİAGNOSTİK TESTLER

1-Scotch Tape:

• Asetat bant, derinin allopesik bölgesi üzerine sertçe bastırılır.
• Yüzeysel bakteri, mantar (özellikle Malassezia) ve parazitleri mikroskopta görebilmek için özel boyalarla (Diff-Quik) boyanır.

2.Wood Lambası:

• Bu muayene, Microsporium canis enfeksiyonu şüphesi olan olgularda faydalı olabilir.
• Wood lambası, 353.7 nm dalga boyunda UV ışığı ve nikel ya da kobalt filtresi olan bir alettir.
• Lezyonlu bölgeye 5 dakika boyunca tutulduğunda pozitif kıllar yeşil floresans verir. Pozitif Wood lambası muayenesi, sadece enfeksiyon olabileceğini gösterir.Enfeksiyonun teşhisi için fungal kültüre ihtiyaç vardır.

3.Deri Kazıntısı:

• Deri hastalığı olan tüm hayvanlardan derin ve yüzeysel deri kazıntısı alınmalıdır.

Derin deri kazıntısı:

• Alınan kazıntı örneği ya %10’luk KOH ya da sıvı parafin içine konur.
• Kazıntı alınacak bölgeler önemlidir.Scabies için kulak uçları ve dirsekler; foliküler demodex için komedonlardan alınır.

Yüzeysel deri kazıntısı:

• Cheyletiella ve dermatofitler için alınır.
• Skarpel, ya %10’luk KOH ya da sıvı parafinle ıslatılır; tüyler ve derinin yüzeysel tabakalarından kazıntı alınır.

4.Kılların muayenesi:

• Dermatofitler kıllarda çoğalırken sporlar ve fungal hifalar oluştururlar.
• Lezyonlu bölgedeki kıllar büyüme yönünde çekilerek kopartılır. Bir lama konur,
• Üzerine birkaç damla %20 KOH damlatılır veya 15-20 sn ısıtılır. Bekletilen kılların üzeri lamelle kapatılarak muayene edilir.
• Bu muayene methodu allopesik kedilerin değerlendirilmesinde de çok önemli bir testtir. Yapılan muayenede kıl ucunun hasara uğramış olması self travma olduğunu gösterir.

5.Bakteriyel Kültür:

• Steril bir iğne ile püstül açılır ve steril bir swabla örnek alınır. Swab taşıyıcı medyumla labaratuara gönderilir.
• Aerobik ve anaerobik kültürle birlikte antibiyogram yapılmalıdır.

6.Fungal Kültür:

• Klinikte, Dermatofit Test Medium (DTM) kullanılarak veya labaratuara gönderilerek yapılır.
• Drene olan derin eksudat örnekleri Sporotrichosis gibi hastalıklarda diagnostik olabilir.

7.Biyopsi:

• Neoplastik ya da şüpheli hastalıklarda, ülseratif, yanıt alınamayan ve farklı görünen durumlarda biyopsi muayenesine başvurulmalıdır.
• Çapı 6 mm’den küçük lezyonlardan biyopsi punch’ı ile; daha büyüklerden ise bistüri ile örnek alınır.
• % 10’luk formole konur ve bir patolog tarafından değerlendirilir.

8.İntradermal Alerji Testi:

• Köpeklerde invitro ve invivo testler kullanılırken; kedilerde oluşturulması zordur.

9.Genel Testler:

• Hematoloji, serum biyokimyası ve endokrin analizler uygulanır.